Inzicht

Over de liefde tussen de twee kinderen Floris en Blanchefloer schrijft de verteller van Floris ende Blanchefloer:

Als deen bi den andren niet en was,
Vergat hi wat hi hoerde of las;
Ende wat so men hem seggen hiet,
Des en mocht hi onthouden niet.

Vertaal het vetgedrukte woord. Kies zelf de modus.

[fill]

[kon]

[/fill]

Vertaling: Als de een niet bij de ander was, vergat hij wat hij hoorde of las en wat men hem opdroeg, dat kon hij niet onthouden. Uitleg: Mocht is de o.v.t. van het werkwoord moghen, wat kunnen betekent. Het gaat hier om een indicatief, het zijn feitelijkheden.

[previous][next]

[symple_toggle title=”De werkwoorden sijn en hebben“]

De werkwoorden sijn en hebben worden net als in het hedendaagse Nederlands gebruikt bij het vormen van samengestelde tijden. De belangrijkste vormen van sijn vind je in Mooijaart & Van der Wal, p. 72.

Let op: de eerste twee vormen van sijn kennen dialectische varianten:
Ic bem (Vlaams) komt bijvoorbeeld voor naast het gebruikelijke ic ben of ic bin; du best komt voor naast du bist.

Verschillende vormen van hebben kunnen zonder of met tweede e geschreven worden: naast du heves komt bijvoorbeeld du heefs voor; naast ghi hebbet, ghi hebt of zelfs ghi hevet/heeft, of in de o.v.t.: ic hadde naast ic had.

Let op: De conjunctief van sijn komt vaak voor in vaste uitdrukkingen:

  • Tensi (het en si) ic siec ben, ic come daer -> Tenzij ik ziek ben, kom ik daar.

[/symple_toggle]

[symple_toggle title=”De werkwoorden moghen en sullen“]

De betekenis van deze onregelmatige werkwoorden komt vaak niet overeen met die in het hedendaagse Nederlands.

  • moghen: ic machic mochtegemoghen betekent vrijwel altijd kunnen.
  • sullen: ic sal ic soudewi souden – (geen volt. deelw. bekend) betekent vaak moeten.

[/symple_toggle]

[symple_toggle title=”Het werkwoord werden“]

De infinitief van het hedendaagse werkwoord worden, luidt in het Middelnederlands werden. De stamtijden zijn:

werden: ic wart (o.v.t.) – wi worden (o.v.t.) – (ge)worden (v.v.t.)

Naast werden komt in ook het dialectische worden voor in de tegenwoordige tijd, en naast wart (o.v.t.) vind je ook al wert. Dit is erg verwarrend. De context moet daarom vaak uitsluitsel geven bij de vertaling van dit werkwoord.

[/symple_toggle]

[symple_toggle title=”M&W 72″]

De onregelmatige werkwoorden sijn en hebben vervullen een belangrijke rol bij de vorming van samengestelde tijden. De belangrijkste vormen uit de paradigmata van deze werkwoorden zijn:

Infinitief  sijn/wesen
Imperatief  wes/bes/si/sijt
Participium pret.  gewesen/geweest/gesijn

Sijn

presens indicatief presens conjunctief preteritum indicatief preteritum conjunctief
icduhi/siwighisi ben/bembest/bistes/issijnsijtsijn sisijssisijnsijtsijn waswaerswaswarenwaertwaren Waere/warewaerswaere/warewarenwaertwaren

 

Hebben

  Presens indicatief Presens conjunctief Preteritum indcatief Preteritum conjunctief
icduhi/siwighisi hebbehebbes/heefshevet/heefthebbenhebbet/hebt/hevet/hefthebben hebbehebbes/heefshevet/hevethebbenhebbet/hebthebben hadde/hadhaddeshadde/hadhaddenhaddethadden haddehaddeshaddehaddenhaddethadden

 

[/symple_toggle]

Leave a Comment.